El 12 de marzo se decide el cierre de todos los teatros de Madrid a causa de la extensión del Covid-19 y, por tanto, la cancelación del resto de funciones de Curva España previstas en Teatros del Canal. A partir de ese momento se va produciendo la cancelación encadenada de todas las funciones previstas para marzo y para los siguientes meses, sin que sepamos cuando podremos retomar las actuaciones.

La intención de la compañía y de los teatros es recolocar las funciones canceladas en otras fechas. En cuanto tengamos información fiable, avisaremos del nuevo calendario de actuaciones.

Curva España, el nuevo espectáculo de Chévere, comienza el año 2020 con muchas funciones y en el mes de febrero iniciará la gira por España, permaneciendo en temporada durante el mes de marzo en Teatros del Canal (Madrid), coproductor de la obra. Aquí tenéis todas las fechas:

-16 enero, Teatro AFundación Vigo

-17 enero, Auditorio Sede AFundación Pontevedra

-19 enero, Auditorio Gustavo Freire Lugo

-24 e 25 enero, Teatro Principal Ourense

-31 enero, Casa da Cultura Bertamiráns (Ames)

-28 febrero, Teatro Felix Petite de Vitoria-Gasteiz

-1 marzo, Teatro Coliseo Antzokia de Eibar

-4 al 15 de marzo, Teatros del Canal de Madrid

-20 de marzo, Pazo da Cultura de Carballo (A Coruña)

-21 de marzo, Auditorio Municipal de Vilagarcía de Arousa (Pontevedra)

-26 de marzo, Teatro de la Audiencia de Soria

-27 de marzo, Centro Cultural Pérez de la Riva de Las Rozas (Madrid)

-28 de marzo, Teatro Latorre de Toro (Zamora)

-25 de abril, Teatro Barakaldo (Barakaldo, Biskaia)

Curva España empezó a girar en el mes de septiembre y en las primeras diez funciones ya superó los 5.000 espectadores.

En noviembre puedes verla en:

Teatro de la Cidade Universitaria de Vigo, jueves 7 a las 18,30h.

Salón Teatro de Lalín, viernes 8 a las 21,30h.

Teatro Lois Tobío de Gondomar, sábado 9 a las 20,00h.

Curva España ha recibido una de las mejores acofidas a una obra de Chévere, premio al mejor espectáculo en el FETEGA 2019, con multitud de elogios tanto de la crítica como del público general:

Una obra inteligente, honesta e valiente.

Fabrice Corrons, investigador Universidade de Toulouse (Francia)

Un atrevimiento que nos invita a jugar, a fabular, y a repensar el terreno que pisamos.

Afonso Becerra, Artezblai.

Chévere juega con honestidad y humildad, deixándole al público el papel de detective.

Manuel Xestoso, Erregueté

Una de las propuestas más complejas y menos condescendientes de cuantas hayamos visto a Chévere.

Hugo Álvarez, Butaca en anfiteatro

Chévere engancha por completo al público con su historia de la curva en la que se mató España.

David Rodríguez, Salamanca Al Día

Imprescindible. Curva España nos recuerda el por que del teatro. Obra arriesgada y valiente.

Suso de Toro

Un montaje documental sobre el tren a Galicia que podría haberse emitido perfectamente en Netflix.

Tuiteatreros

Buenísima, divertida, hace pensar... y vemos que las constructoras son las mesmas que en tiempos de Primo de Rivera.
Marilar Aleixandre

Brutal el nuevo espectáculo de los Chévere.
José Ramón Pichel

Imprescindible. A camino entre el cine y el teatro, realidad y ficción, historia y leyenda.

Dores S. Alegre

Pedagógica, valiente, sugestiva, imprescindíble.
Henrique Rabuñal

Muy instructiva (salí sabiendo cosas y conociendo personajes de este país que desconocía), muy dinámica, metateatral y sorprendente. No te la pierdas!

Quique Costas

Después de meses de ensayos, el 25 de julio estrenamos Curva España en la Mostra Internacional de Teatro de Ribadavia, que coproduce la obra junto con Teatros del Canal y el Ayuntamiento de Teo. La primera función de esta nueva pieza fue al aire libre, en el hermoso Auditorio do Castelo, lleno hasta los topes para la ocasión. El público nos dedicó un generoso aplauso que agradecimos mucho.

Después de la representación, y a pesar de la hora (terminamos casi a la 1 de la madrugada) nos reunimos para un coloquio en el que no faltaron las preguntas.

Unha das incorporacións máis novidosas ao equipo de Curva España é a do ilustrador Óscar Villán, con que compartimos territorio vital e laboral en Teo. Había tempo que queríamos traballar con el e agora presentouse a ocasión propicia. Ademais do traballo gráfico habitual (deseño de cartelería) en Curva España propuxémonos facer unha escena que require un importante traballo gráfico visual. Queremos recrear un popular formato audiovisual de Youtube, eses titoriais didácticos sobre algún tema histórico (tipo "A historia de Galicia en dez minutos"). Para iso, debemos combinar un guión ben elaborado cun repertorio de imaxes gráficas e unha manipulación en directo que permite achegarse con rigor e humor á historia da construción do ferrocarril en España. É unha escena que cumpre unha función didáctica (achegar información histórica sobre a construción do ferrocarril en relación coa historia de España), ademais de crear un contexto histórico necesario para o resto da obra. Ademais, servirá para expoñer un relato que relaciona a construción do ferrocarril coa construción do estado-nación, explicando as distintas velocidades territoriais, as intervencións dos poderes económicos e políticos na toma de decisións e o carácter subalterno de determinados territorios e sectores sociais.

O traballo de Óscar Villán e Iván Suárez foi moi elaborado e minucioso. Nós pasámoslle un guión inicial cos temas que se tocarían e un desglose de personaxes e feitos históricos, para comezar a extraer ou penar un repertorio de imaxes. Despois o guión foise matizando e concretando, adquirindo o ton definitivo. Polo camiño apareceu a idea base: que toda a escena fose unha especie de xogo de cartas nun casino. Iso deunos a referencia fundamental da baralla para ligar toda a escena, xunto co uso dos mapas coma se fosen o tapete sobre o que se fai o xogo. Primeiro fixeron uns prototipos de cartas que se foron poñendo a proba e mellorando. E ao final decidiuse o acabado de cada carta, para que fixeran a baralla completa, todas as cartas feitas a man, de unha en unha. Un gran traballo.

Outro personaxe que redescubrimos a raíz de mergullarnos polas corredoiras da Curva España é o de María Victoria Fernández España (Victoria Armesto), filla do enxeñeiro España, neta do fundador da Voz de Galicia, xornalista, escritora e figura política da Transición, que chegou a ser a primeira vicepresidenta da Mesa do Congreso despois das primeiras eleccións democráticas en España. O seu papel durante os anos 70 e 80 na politica galega ten algunhas conexións co que podería ter representado o propio Eloi Luís André durante os anos 20, loitando pola soberanía política de Galicia desde posicións heterodoxas fóra do pensamento nacionalista.

Se seguides lendo, podedes atopar un resumo da entrevista a María Victoria que Ursula Heinze recolle no seu libro "Mulleres", editado en 1990 por Edicións Xerais. Compartimos aquelas ideas que nos resultaron máis interesantes, moitas das cales trataremos de incorporar a Curva España.

Despois de consultar numerosas fontes e testemuños, recollemos e xuntamos os datos sobre a morte do enxeñeiro na coñecida como Curva España, para reconstruír o fío cronolóxico dos feitos dentro do seu contexto e poder ofrecer un relato das circunstancias da morte.

Durante o proceso de preparación de Curva España descubrimos a un personaxe un tanto esquecido pola historia, que nos parece especialmente recuperable e reivindicable neste momento: o filósofo e profesor Eloi Luis André, que naceu en Vilardevós e tivo un papel protagonsita na historia do trazado do ferrocarril de acceso a Galicia polo sur, a través da provincia de Ourense. O seu estudo de trazado alternativo por Verín, Xinzo e Allariz foise convertendo nunha peza clave da historia. Soubemos del por xente como o historiador Alberte Blanco e Vicente Rodríguez, director da Biblioteca Municipal de Verín. E pouco a pouco fomos dando con máis información sobre a súa figura ata chegar á súa propia familia, que conserva na súa casa de Vilardevós gran parte dos seus escritos. Así que alá fomos, ata Vilardevós, na Raia Seca, fronte a Portugal. E falamos con Marina Lovelace, parella de Carlos Thiebaut, neto de André, que nos abriu xenerosamente a súa casa. E con veciños de Vilardevós como Ramón e Xoán Tallón, que ao longo deste tempo mantiveron viva a memoria do filósofo e psicólogo ourensán. Os seus testemuños tamén estarán presentes na obra.

Pica no título do post para saber máis de Eloi Luis André.

Iniciamos o tratamento dramatúrxico da obra sobre unha base bastante concreta, unha idea que xa ronda o proxecto desde o comezo: montar a obra coma unha película, un thriller documental. Trataría sobre a investigación arredor dun enxeñeiro que aparece morto durante a construción da vía do tren Zamora-Ourense. Durante a investigación descúbrese unha trama de intereses e corrupcións relacionados coa construción do trazado da vía do tren, como chegan a interferir cuestións ideolóxicas sobre outras de carácter técnico, como pode ser a propia vertebración do territorio, evitar a conexión con Portugal, priorizar que todas as liñas teñan como destino Madrid, o centro do estado, etc.

A principal referencia van ser os formatos documentais sobre crimes reais (true crime) que proliferan en plataformas como Netflix ou HBO. Pelis e series como The Keepers, The Jinx, The Staircase, Amanda Knox, Casting JonBenet..., que, sen perder a súa base real e afondando nas entrevistas e testemuños, forzan os límites da realidade para construir un artefacto narrativo moi efectivo e suxerente.

A idea é mesturar teatro e cine ao vivo. Construír un filme ao vivo en escena e mostralo nunha pantalla simultaneamente. Non é algo especialmente orixinal, estase facendo moito, pero neste caso pode ser un xeito moi eficaz para contar a nosa historia. Teremos en conta as experiencias desenvolvidas por moita outra xente, como a directora brasileira Cristiane Jathay, a británica Katie Mitchell ou o suízo Milo Rau, con procedementos e resultados moi diversos. Nós terémoslle que dar a nosa voltiña ao formato, adaptalo aos recursos que ofrece a hsitoria da Curva España e facelo noso. Traballaremos en varios espazos nos que irá discorrendo a obra, como pequenos sets nos que se irán gravando distintas escenas: declaracións, entrevistas, debates, situacións dramatizadas... Os actores iranse caracterizando en escena para cada momento. En escena tamén estaría a operadora de cámara e alguén editando ao vivo o que se proxecta na pantalla (montando entrevistas gravadas previamente e escenas feitas en directo), a iluminación irá por cada set, coma se fose feita desde dentro do escenario e non tanto para mirar desde fóra.

Estamos rematando a primeira fase de ensaios, tres semanas para debater os temas que trata a obra, probar en escena como soan as palabras, como son as voces e os perfiles e atopar o xeito de como e desde onde contar a nosa historia. Algúns dos elementos que validamos e incorporaremos son: incorporarnos como personaxes de ficción para contar na obra como demos coa historia da Curva España, usar o formato do xénero policial para montar unha estrutura narrativa e xestionar a información que se lle vai dando ao público, tratar de que funcione como unha alegoría sobre España, sobre a construción do estado-nación español e montar a posta en escena coma se fose unha película documental, incorporando cámaras e persoal audiovisual en escena.

Un amigo, Paco Bixou, agasallounos cun libro de Borges e Bioy Casares: Os mellores contos policiais (2). Díxonos "lede un conto que se chama En el bosque". Lemos ese conto e todos os do libro e o policial quedou metido coma unha peza clave dentro do motor dramtúrxico da obra. En el bosque é un conto do escritor xaponés Ryunosuke Akutagawa que, curiosamente, suicidouse o mesmo ano que España se matou na curva. Nel se conta a misteriosa morte funha muller a partir dos testemuños de distintas persoas relcionadas co caso.